Wablief?

Hoe werkt een sluis? Welk tonnage kan een binnenvaartuig vervoeren? Hoe oud is de kapitein? Alles wat je altijd al wilde weten over het kanaal, zonder te weten aan wie je het moest vragen. Hier moet je zijn!

No swimming in the canal … #portofbrussels
What the duck! #portofbrussels
Sk8 Port is 600 m2 where fans of all kinds of roller sports can have the time of their lives!

Heeft u ook vragen over de Haven, stel deze dan gerust. De beste van hen zullen hier en op onze sociale media worden behandeld!

Validation
CAPTCHA
Deze vraag is om te controleren dat u een mens bent, om geautomatiseerde invoer (spam) te voorkomen.

Koning winter is onlangs door ons land getrokken. Dat betekent soms sneeuwpret, maar ook vaak gladde en gevaarlijke wegen. Om de wegen veilig te houden, kan er natuurlijk zout worden gestrooid. Maar hoe zit dat op het kanaal?

Ook het kanaal kan soms dichtvriezen. Hoewel de huidige temperaturen daarvoor nog niet laag genoeg zijn, is dit in het verleden wel al gebeurd! 

De laatste keer dat er ijsvorming was op het kanaal was in 2009 op 10 en 11 jan. Ook in 1996 en 1997 was het prijs.

In zulke omstandigheden moeten wij natuurlijk meteen ingrijpen. Om het ijs op het kanaal te verwijderen, moeten we letterlijk het ijs breken. Met een ijsbreker natuurlijk, een speciale boot die de vaarroutes vrij kan maken.

Zo kunnen we garanderen dat de scheepvaart vlot blijft lopen, ook onder de meest extreme omstandigheden.

In zowat elke haven vind je wel iets wat we een ‘zwaaikom’ noemen. Maar waarvoor dient die juist?

Hoewel schepen wel achteruit kunnen varen, is dit niet altijd aangewezen of soms zelf gevaarlijk. Daar komt een zwaaikom dan bij te pas, een breder stuk van de waterweg. Schepen die langer zijn dan de breedte van de vaargeul, kunnen dan veilig rechtsomkeer maken of ‘zwaaien’ in zo’n zwaaikom.

Ook op het Brusselse kanaal hebben we zwaaikommen, twee zelfs! Die kan je vinden in het Vergotedok en iets noordelijker aan de Lukoil-depots.

In 2022 hebben we zo 6,8 miljoen ton goederen over de waterweg vervoerd. Eenvoudiger gezegd: dat zijn 2000 vrachtwagens minder per dag die op de Brusselse wegen rijden! Maar weet je ook hoeveel ton goederen een boot gemiddeld kan vervoeren over het kanaal?

Op het kanaal varen verschillende soorten boten. Welk type gebruikt wordt hangt vooral af van het type goederen dat wordt vervoerd en de oorsprong/bestemming ervan. Grotere modellen zie je vooral in de voorhaven, waar de diepgang ook groter is. Meer naar het zuiden is de diepgang dan weer iets kleiner.

Bouwmaterialen en afval transporteren we het vaakst over de waterweg. Klasse II-boten kunnen tussen 400 en 600 ton goederen vervoeren, terwijl Klasse IV-boten tot wel 1500 ton gaan.

Als je zelf nog vragen hebt over de haven, stel ze dan zeker via onze website!

Wie Haven zegt, zegt natuurlijk ook boten. Maar waar gaan die boten allemaal naartoe? We helpen je je weg te vinden!

Onze haven is perfect gelegen op de ABC-as: Antwerpen, Brussel en Charleroi.

Nederland is algemeen onze belangrijkste partner. Zo zorgen Rotterdam, samen met Antwerpen het voor het grootste deel van de Brusselse bevoorrading van koolwaterstoffen, terwijl de rivierhavens zoals Dordrecht en Breskens het leeuwendeel van het zand leveren aan de Brusselse bouwsector.

In het noorden gaat het dus naar Antwerpen, een van de grootste Europese havens. En in het zuiden naar Charleroi, dat uitstekend verbonden is met Namen, Luik en Rotterdam.

Hevige regenval of extreme droogte, de Haven moet er altijd voor zorgen dat het waterniveau correct wordt geregeld. Zo blijft het scheepverkeer vlot lopen!

Maar heb je je al eens afgevraagd hoe we dat juist doen? 

Wanneer het hevig regent, wordt het regenwater afgevoerd naar de Zenne en de riolen. Maar wanneer die hun maximale capaciteit bereiken, moeten we het waterniveau proactief bijsturen aan de sluizen dankzij aquaducten die langs elke sluis zijn gebouwd. Het kanaal werkt dan als een buffer en zorgt er ook voor dat de hoofdstad niet zou overstromen.

Ook wanneer het extreem droog is of bij vorst regelen we het waterniveau. Het kanaal is zo aangelegd dat het eerst wordt gevoed door hoger gelegen kanaalpanden. Maar wanneer dit niet volstaat, pompen we water van lager naar hoger aan de sluizen om dit te compenseren.

We laten niets aan het toeval over.

Niet met een gewone telefoon, maar wel een marifoon! In tegenstelling tot een telefoon is een marifoon een zendontvanger. Zenden en ontvangen gebeurt hier in het VHF-kanaal (very high frequency). Met het grote voordeel dat er wel altijd iemand bereikbaar is.

In België zijn schippers dan ook verplicht om een marifoon aan boord te hebben voor pleziervaartuigen vanaf 7 meter. Alle andere schepen moeten één of twee marifoontoestellen aan boord hebben.

Als communicatiemiddel tussen schippers, schepen of bruggen en sluizen is de marifoon zeer belangrijk bij bijvoorbeeld noodgevallen of om de doorvaart bij een mobiele brug aan te kondigen. Want ook op het water staat veiligheid natuurlijk centraal.

Een containerterminal is vaak een kleurrijk spektakel van enorme Tetrisblokken. Elk bedrijf schildert zijn container dan ook in de eigen kleuren. Zo kunnen mensen snel ontdekken welke container tot welk bedrijf behoort.

Maar vaak worden de kleuren niet zomaar toevallig gekozen. Wist je bijvoorbeeld dat koelcontainers, of reefercontainers, altijd wit zijn. Dit komt omdat ze dan zo weinig mogelijk warmte absorberen.

Heb je zelf nog vragen over onze haven ? Aarzel niet om ze hier te stellen!

 

Magneetvissen is de laatste jaren steeds populairder geworden. Maar mag je dat ook zomaar doen op het kanaal? Het korte antwoord is nee. En we leggen je uit waarom.

Magneetvissers vissen metalen voorwerpen uit het water met een zware magneet. Dit brengt enorme veiligheidsrisico’s met zich mee. Er ligt niet alleen oud ijzer op de bodem van het water. Waterwegen die al ten tijde van de wereldoorlogen bestonden, kunnen namelijk vol liggen met munitie, granaten, bommen, …

Wanneer vissers die gevaarlijke voorwerpen boven water halen, is het onmogelijk te voorspellen wat er kan gebeuren. Dit is niet alleen heel gevaarlijk voor de omgeving, maar ook voor eventuele omwonenden.

Een veilig kanaal willen we toch allemaal?

In 2021 heeft de Haven van Brussel zo’n 47 262 TEU vervoerd. Een record voor onze haven, maar wat betekent dat nu concreet en welke goederen vervoeren we zoal in containers?

TEU staat voor twenty-foot equivalent unit en is een standaardmaat die in de sector voor containers wordt gebruikt. Zo komt 1 TEU overeen met een container die 6,10 meter lang, 2,44 m breed en 2,59 m hoog is.

In zo’n container past heel wat. Op de Haven van Brussel vervoeren we dan ook tal van goederen. Denk bijvoorbeeld aan speelgoed, tuinmeubelen of kledij, die dan in de verschillende uithoeken van het gewest worden geleverd!

De Haven brengt dit alles tot bij jou!

In januari 2017 is Atelier Marin gestart met de bouw van een replica van een oorlogsschip van Lodewijk XIV, die de naam "La Licorne" (de “Eenhoorn”) kreeg.

Het project van de vzw Atelier Marin is erop gericht haar bezoekers de artistieke en historische kant van de Haven van Brussel te laten ontdekken. Kansarme jongeren en volwassenen in een socioprofessioneel integratietraject werkten eraan mee op de site van COOP, langs het kanaal in Anderlecht.

Zin om zelf La Licorne eens te bezoeken? Dat kan tijdens het Havenfestival op 29 mei, voordat ze voor een lange reis naar Nederland vertrekt.

In België heb je op de binnenwateren  een vaarbrevet nodig wanneer je een boot wilt besturen die wordt ingezet voor bedrijfs- of beroepsgebruik, of door een motor voortbewogen sneller dan 20 km/u kan varen, of wanneer die een romplengte van meer dan 15m heeft.

In tegenstelling tot het rijbewijs kan je het vaarbewijs ook al iets vroeger halen. Je moet 16 jaar zijn om aan de examens deel te nemen.

Zelf geïnteresseerd? Neem dan zeker een kijkje op de website van de FOD Mobiliteit -> Verplichting brevet | FOD Mobiliteit (belgium.be)

 

De zonnepanelen op de Haven vind je op het dak van onze hoofdzetel, aan de kapiteinsdienst en aan onze sluizen.

Maar liefst 379 zonnepanelen produceren samen 104,87 MWh/jaar, het equivalent van het verbruik van 52 huishoudens!

Met de elektriciteit die deze zonnepanelen opwekken, gaan we dus nog een stapje verder in de ‘groene’ richting..

Suiswachter, kapitein, kraandrijver, ingenieur, CEO van een groot bedrijf of arbeider. Op de Haven van Brussel werken de meest uiteenlopende profielen.

Zij zijn in totaal met maar liefst 9.000 en al hun activiteiten en ervaringen zorgen voor leven en dynamiek in de haven. Samen laten ze het hart van de haven kloppen!

Ook op de waterweg zijn er snelheidsbeperkingen, of vaarsnelheden, waaraan stuurmannen zich moeten houden. Deze vaarsnelheden zijn afhankelijk van het type vaartuig en verschillen ook nog eens naargelang van de waterweg. Zo liggen op het Zeekanaal Brussel-Schelde de maximale vaarsnelheden tussen 8 en 20 km/u.

Deze snelheidsbeperkingen zijn ook niet overbodig. Als boten te snel varen, veroorzaken ze golven die schade kunnen aanrichten aan de kades, oevers of andere boten. Minder snel varen is daarnaast ook duurzamer, zuiniger en veiliger voor alle gebruikers van de waterweg!

Een dok is een plaats waar de waterweg breder is en schepen hun vracht kunnen laden en lossen en hun goederen op de terreinen naast de waterweg kunnen opslaan. Om de terreinen optimaal te benutten in een stedelijke omgeving, proberen we dan ook zoveel mogelijk aan clustervorming te doen.

Zo is een leverancier van zand, grind bijvoorbeeld naast een betoncentrale gelegen, waardoor een grotere efficiëntie ontstaat in het gebruik van de terreinen

Ook de namen van de dokken zijn niet willekeurig gekozen. Ze verwijzen bijna allemaal naar vroegere gouverneurs van de provincie Brabant die op hun beurt ook voorzitter waren van de raad van bestuur van de haven in lang vervolgen tijden. Zo hebben de heren Emile Béco en Auguste Vergote hun naam gegeven aan dokken die je vandaag ziet 😉

Heb je zelf nog een vraag over de haven en haar activiteiten? Stel ze in de comments!

Het kanaal is net iets minder diep en is ook niet overal even gelijk. Van de voorhaven in het noorden tot de Van Praetbrug gaat het kanaal op zijn diepste punt, namelijk 5,8 meter. In het Vergotedok en het Bécodok is het kanaal rond 4 meter diep. En in de rest van het kanaal gaat het tot 2,5 meter diep.

Deze dieptes garanderen dan ook dat de scheepvaart van en naar de hoofdstad zonder problemen kan verlopen.

Voor je zelf de diepte gaat uittesten, herhalen wij dat zwemmen in het kanaal ten strengste verboden is. Stilstaand water bevat bijvoorbeeld veel meer slib, waardoor het veel troebeler is en het dus ook moeilijker is om gevaren te zien. Het zorgt ook voor meer risico op plotse verdrinking dan in waterlopen zoals rivieren.

Als je verfrissing zoekt, kunnen we het openluchtzwembad Flow aan de Biestebroekkaai alleen maar warm aanbevelen 😉

Hieronder geven we je het antwoord!

De visvangst is op gewestelijk niveau gereglementeerd en volgens het politiereglement van de haven is het in principe overal in het kanaal verboden. Op specifieke plaatsen in het kanaal zijn er wel viszones aangewezen waar je in alle veiligheid kan vissen. Je kan dus niet zomaar je hengel in het kanaal gooien. Allereerst heb je een visvergunning nodig. Die kan je gemakkelijk aanvragen bij het dichtstbijzijnde postkantoor.

Maar op bepaalde plekken kan het natuurlijk wel. Op het kanaal bevinden de viszones zich tussen de sluis van Anderlecht en Drogenbos (niet minder dan 100m van de sluizen), en tussen de Van Praet-brug en die van Vilvoorde. Men kan er vissen op voorn, karper, snoek, zeelt of paling.

Magneetvissen is tegenwoordig ook populair, maar is door de vele veiligheidsrisico’s verboden op het kanaal. Je kan bijvoorbeeld niet alleen oud ijzer opvissen, maar ook gevaarlijkere spullen zoals wapens en obussen.

Laten we daarom het kanaal veilig houden!

Voor meer info over vissen in Brussel, kan je terecht op De visvangst | Leefmilieu Brussel

pêcheur

De schepen die door de Haven van Brussel varen, hebben geen vaste dienstregeling. Ze worden gecharterd door verschillende bedrijven die actief zijn in de haven, afhankelijk van hun behoeften en hun logistieke stromen. Er zijn ook schepen die alleen maar door Brussel varen zonder te stoppen. Dat noemen we dan het transitverkeer.

Er bezoeken elke dag zo’n 20 tot 30 schepen onze haven. 

De Europese trend naar een binnenvloot met steeds grotere capaciteiten betekent ook dat met minder schepen steeds meer lading kan worden vervoerd. Schepen die alsmaar groter worden, vormen geen probleem voor onze voorhaven. Die heeft namelijk een zeer goede capaciteit voor een binnenhaven. 

Het is een andere zaak als je richting Charleroi gaat. Daar beperkt de grootte van de sluizen ook de grootte van de schepen tot de Europese standaard: 80 meter lang met een maximale capaciteit van 1350 ton. Dat is niet niks en staat gelijk aan de capaciteit van tientallen vrachtwagens. De binnenvaart heeft dus een rechtstreeks voordeel voor het milieu en onze levenskwaliteit!

Heb je zelf nog vragen over onze haven? Laat het ons weten!

We kunnen je alvast gerust stellen, dit is volledig normaal!

Het water van het kanaal kleurt namelijk bruin wanneer het hevig heeft geregend. Het kanaal speelt een belangrijke rol als stormbekken om overstromingen te voorkomen. Wanneer het dus hevig regent, zoals vorige week het geval was in Brussel, wordt de overstort van het rioolnetwerk onder meer naar het kanaal afgevoerd om overstromingen in de straten te voorkomen. Dit is dus een combinatie van afvalwater en regenwater.

Doordat er plots een grote hoeveelheid afvalwater en regenwater in het kanaal terechtkomt, wordt de waterkwaliteit dan ook tijdelijk minder goed.

De bruine kleur zou in de komende dagen wel verdwijnen doordat de zwevende deeltjes in het water stroomafwaarts worden afgevoerd.

Weer een mysterie opgelost 😉

Heb je zelf nog vragen over onze haven? Laat het ons weten in de comments!

In 2020 stonden de bouwmaterialen traditioneel bovenaan de lijst van goederen. Dit ondanks de stillegging van de werfactiviteiten tijdens de eerste lockdown. Daarna volgen de olieproducten, en de containers eindigen op de derde plaats.

Maar liefst 4,9 miljoen ton goederen werden in 2020 vervoerd in de haven. 

Ook jij als burger komt hier dagelijks mee in aanraking. Zo worden bijvoorbeeld ook de granen voor je brood of de benzine in je auto over het water vervoerd 😉

Op het havendomein zijn ongeveer 200 klanten gevestigd die allemaal voldoende ruimte en genoeg infrastructuur nodig hebben om hun activiteiten uit te voeren.

In totaal beslaat het domein van de Haven van Brussel 107 ha en beschikt ze over 6,5 km kade langs de waterweg, die het Brussels Gewest over 14 km doorkruist van noord naar zuid. 107 ha, dat is maar liefst 214 voetbalvelden groot!

Daarnaast beschikt de Haven nog eens over 80 ha waterpartijen en 28 km op de linker- en rechteroever.

Als je in de haven trouwens het noorden kwijt bent en je je afvraagt waar de linker- en rechteroever zich bevinden, dan geldt hetzelfde principe als bij rivieren: kijk gewoon even naar de zee en de linkeroever bevindt zich aan je linkerzijde.

Net zoals gewone verkeerslichten helpen de lichten aan onze verschillende bruggen en sluizen om het waterverkeer in goede banen te leiden. 

Ook de regels zijn nagenoeg hetzelfde als op de baan: groen betekent dat je mag doorvaren, rood betekent dat je halt moet houden.

Dit alles wordt beheerd door onze kapiteinsdienst die steeds een oogje in het zeil houdt.

Ze hebben natuurlijk als voordeel dat ze de enige zijn in Brussel die niet voor files zorgen 😉

feux signalisation canal

Als je denkt aan de haven, denk je misschien niet onmiddellijk aan het spoor. Toch speelt het spoor een belangrijke rol in de activiteiten van onze haven!

Het vervoer over de waterweg en het spoor zijn namelijk de twee milieuvriendelijkste transportwijzen en zijn onmisbaar voor een constante bevoorrading van Brussel.

De oude stoomtrein die op de Redersbrug staat, symboliseert dit uitstekend. Deze historische trein werd in 2011 ingehuldigd ter ere van de 175ste verjaardag van het spoor in België en was tot 1969 actief op het Brusselse havendomein!

Maar waarom staat die nu net daar?

Op enkele tientallen meters bevindt zich namelijk de Groendreef. Van daaruit vertrok in 1835 de allereerste passagierstrein op het Europese vasteland op de lijn tussen Brussel en Mechelen.

Het water, het spoor en de weg. Allemaal komen ze samen in de haven.

#porttrivia #havenvanbrussel

locomotive

Bij de naam Buda denk je vast spontaan aan Boedapest, de hoofdstad van Hongarije en je hebt gelijk!

In de 17e eeuw maakte de Belegering van Boeda een einde aan 150 jaar Ottomaans bewind in Hongarije. Deze gebeurtenis zorgde zelfs tot in onze streken voor feestgejubel

De naam van de Brusselse wijk Buda zou vermoedelijk komen van een 17e-eeuwse hoeve Buda genaamd, die zich vlakbij de huidige brug bevond. Die kreeg  de naam Buda om het einde van de belegering te vieren. Boeda verwijst dan weer de historische hoofdstad van Hongarije.

Deze prachtige brug erfde dus de naam van deze wijk en vormt vandaag de noordelijke toegang tot de Haven van Brussel.

In de haven is het altijd een beetje reizen 😉

buda

Tijdens periodes van hevige regenval wordt het regenwater afgevoerd naar de Zenne en de riolen. Maar wanneer die hun maximale capaciteit bereiken, wordt het overtollige water overgestort naar het kanaal. Het kanaal speelt dan een rol als stormbekken en wel het grootste in Brussel. Dit bekken voorkomt dat de Grote Markt regelmatig onder water komt te staan.

Je hebt misschien wel al gezien dat het water van het kanaal er soms bruin uitziet als het heeft geregend. Dit komt omdat het water van de Zenne en de riolen verschillende takken, plastiek, zand, enz. meenemen in hun loop. Om al dit vuil op te vangen, patrouilleren onze schoonmaakploegen zeer regelmatig met onze twee schoonmaakboten en zijn er drie afvalvangers geplaatst. Zo houden wij het kanaal proper.

Natuurlijk moet de scheepvaart ook blijven draaien in periodes waarin er weinig neerslag is. Het kanaal is zo ontworpen dat het wordt gevoed door de hoger gelegen panden, volgens het principe van afvloeiend water. De belangrijkste bronnen van het kanaal in Brussel zijn de Samber, de Lacs de l’Eau d’Heure en de oude zijbekkens van de Zenne. Maar als het zeer lang zeer droog is, volstaat dit niet. Daarom zijn er ook pompen geïnstalleerd op de sluizen die voor een vlotte scheepvaart zorgen, zelfs in droge periodes.

Het belang van het kanaal in de hoofdstad is dus niet te onderschatten!

Het TIR-centrum (TIR staat voor Transport International Routier) werd in de jaren 1950 gebouwd door de Naamloze Vennootschap Zeekanaal en Haveninrichtingen van Brussel, de voorloper van de Haven van Brussel. 

Het complex heeft meerdere verdiepingen en een totale oppervlakte van ongeveer 160.000 m2. 

Het TIR-centrum is de tweede generatie magazijnen, die overeenkomt met de logistiek van de jaren 1950 tot de jaren 1980, het tijdperk van de vrachtwagen. De site werd in feite gedeeltelijk gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van Brussel in 1958, en de architectuur is dan ook vrij kenmerkend voor die tijd. 

Vandaag de dag zijn wij ver verwijderd van het vrachtwagen-tijdperk en beantwoorden deze opslagplaatsen niet meer aan de behoeften van de moderne logistiek, waar goederen op grotere hoogte moeten worden opgeslagen. Het complex is wel nog ideaal gelegen vlakbij het stadscentrum en wordt nog steeds intensief gebruikt voor de logistieke behoeften van de stad. De site is ook verbonden met de waterweg door middel van een platform in het Vergotedok. Daardoor is het mogelijk om gepallettiseerde goederen over te slaan van het water naar de weg.

Maar wij richten natuurlijk onze blik naar de toekomst. Daarom voeren wij momenteel een groot onderzoek uit om de herbestemming van dit centrum te bepalen en deze aan te passen aan de uitdagingen van de stad en de haven van morgen. Op die manier zetten wij volop in op een beter georganiseerde stedelijke distributie, met meer respect voor de wijken en de buurtbewoners. 

Baggeren bestaat erin de sedimenten die zich in de loop der tijd opstapelen op de bodem van het water (in ons geval het kanaal) te verwijderen. Die ontstaan min of meer natuurlijk en zijn in Brussel ook het gevolg van de rol van het kanaal als overstortbekken dat de overloop van de riolen opvangt.

Baggeren gebeurt aan de hand van een… baggermachine. Dat is een type boot dat speciaal voor dit werk is ontworpen.

Waarom moet er nu worden gebaggerd in de waterlopen? Als we dat niet zouden doen, zouden de sedimenten beetje bij beetje de diepgang van het water verminderen. Hierdoor zouden boten dus niet meer kunnen varen. In Brussel moet elk jaar ongeveer 40.000 m3 baggerslib worden verwijderd. We organiseren elk jaar baggercampagnes in verschillende delen van de haven waar dat nodig is.

Nadat ze verwijderd zijn, wordt het baggerslib opgeslagen in boten en vervolgens gesaneerd. Heel vaak wordt het daarna nog hergebruikt: ook baggerslib maakt deel uit van een circulaire economie!

De werking van een sluis is gebaseerd op het principe dat water van hoog naar laag stroomt. Om het niveauverschil in het water te overbruggen, zijn moderne en efficiënte sluizen noodzakelijk.

Een sluis bestaat uit een sas en twee hoofden waarin sluisdeuren zijn ondergebracht. Het waterpeil in het sas past zich aan aan het afwaarts en opwaarts waterpeil zodat de schepen die zich in het sas bevinden kunnen stijgen of dalen.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben we twee sluizen die de Haven beheert: in Molenbeek en Anderlecht. Beide zijn uitgerust met een elektrisch-hydraulisch systeem voor het openen van de deuren die onze sluiswachters bedienen. Zij leiden dus de binnenvaart in goede banen!

Heb je zelf nog vragen over onze haven? Laat het ons weten in de comments!

écluse