Leerlingen van de basisscholen Allée verte en Tivoli hebben op dinsdag 23 april meegewerkt aan de bouw van de nieuwe begroeide vlotten die deze week langs de Brusselse kaaien zullen worden geïnstalleerd. Dit educatieve evenement wordt georganiseerd in aanwezigheid van de Brusselse minister belast met Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie, en de voorzitter van de Haven van Brussel.
Deze nieuwe groene longen worden momenteel geïnstalleerd op drie plaatsen in het Brusselse havendomein:
- in het Bécodok,55 m2 in de buurt van de aanlegsteiger op de linkeroever, naast het nieuwe park dat momenteel wordt aangelegd door Beliris en Leefmilieu Brussel
- in de buurt van de De Troozbrug, twee vlotten van respectievelijk 75 m2 en 40 m2, geïnstalleerd ten noorden van de brug
- stroomopwaarts en stroomafwaarts van de Brussels Cruise Terminal, de passagiersterminal van de Haven van Brussel, twee vlotten van 33 m2
Deze nieuwe fase komt er na de evaluatie van het proefproject van 224 m2 begroeide vlotten, die werden geïnstalleerd naast de Bruxelles Royal Yacht Club in april 2022. Deze evaluatie werd ook uitgevoerd met de hulp van Brusselse basisscholen in juni 2023. Uit de evaluatie van deze begroeide vlotten en ‘biohutten’ onder het water kwamen zeer gunstige conclusies naar voren. Dit heeft de Haven van Brussel er dan ook van overtuigd om dit vernieuwend initiatief verder uit te breiden.
De evaluatie bestond uit een ecologische en technische monitoring en werd uitgevoerd tussen mei 2022 en juni 2023.
Ecologische monitoring:
De belangrijkste functie van de begroeide vlotten is om de fauna van het kanaal een reeks habitats te bieden die geschikt zijn voor hun levenscyclus. Op deze manier zorgen ze voor een gevarieerde vegetatie op de oevers die beschutting biedt aan veel soorten en een bron van voedsel is voor insecten.
Watervogels zullen deze vlotten ook kunnen gebruiken als rust- en nestplaats. Onder het water zullen de ‘biohutten’ een habit en schuilplaats vormen waarin vissen en ongewervelde waterdieren zich kunnen voortplanten.
Flora:
- De vlotten werden beplant met 17 soorten lokale planten.
- De meeste geplante soorten hebben zich goed ontwikkeld, met een behoud tussen 59% en 88%.
- In het eerste jaar hebben minstens 11 nieuwe soorten zich spontaan gevestigd op de vlotten.
- Dankzij de resultaten van deze monitoring kon het plantenpalet worden aangepast dat in fase 2 zal worden gebruikt, evenals de beheermaatregelen die worden geïmplementeerd.
Fauna: er werden drie ‘biohutten’ uit het water gehaald tijdens de ecologische monitoring. Hieruit bleek dat:
- jonge vissen aanwezig waren, zoals de Europese aal, een soort die op de rode lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN (Internationale Unie voor Natuurbehoud) staat,
- een grote biomassa aan prooidieren aanwezig was, zoals aquatische geleedpotigen, die als voedsel kunnen dienen voor jonge vissen,
- de biohutten doeltreffend zijn gebruikt als paaigebied voor vissen, met name karpers,
- er geen Chinese krabben (invasieve soort) werden waargenomen.
De vlotten dienden ook als nestplaats voor een paar wilde eenden en waterhoenders.
Technische monitoring:
- Maandelijks bezoek voor visuele inspectie
- Diepgaandere technische inspectie na één jaar
- Er waren geen grote reparaties nodig. De stevigheid van de vlotten en de kabels ervan is bevestigd. Er was slechts een zeer licht onderhoud nodig. De gekozen en geplaatste constructies en hun bevestigingssysteem zijn zeer geschikt om in de haven te worden geïnstalleerd, ondanks de bijzondere omstandigheden die gepaard gaan met de regelmatige doorvaart van boten. Het onderhoud van de vegetatie vergt een halve dag per jaar om de 224 m² te behandelen, met behulp van een schoonmaakboot en 4 leden van het scheepvaartteam. Wat het beheer van drijvend afval betreft, werd er vrijwel geen afval aangetroffen op de vlotten en zeer weinig in de omgeving ervan.
Deze nieuwe begroeide vlotten worden, net zoals in de eerste testfase, geïnstalleerd door het bedrijf Ecocéan, gevestigd in Montpellier (Héraut, Frankrijk), aangesteld door de Haven van Brussel na een Europese aanbesteding. De structuren zelf worden geproduceerd door Biomatrix, gevestigd in Schotland (Verenigd Koninkrijk). Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij de Natuurfacilitator van Leefmilieu Brussel die de haalbaarheidsstudie heeft uitgevoerd om dit project concreet vorm te geven.
Tijdens de persconferentie voor deze gelegenheid verklaarde de voorzitter van de Haven van Brussel: “Ik ben zeer blij dat we dit initiatief kunnen blijven ontwikkelen. Na meer dan een jaar testen in de praktijk, hebben de begroeide vlotten getoond dat ze bestand zijn tegen het havenleven en een echte toegevoegde waarde vormen voor Brussel op het vlak van biodiversiteit. Dankzij de installatie van meer dan 200 m2 extra begroeide vlotten op de waterweg vergroten we de impact van de Haven van Brussel op een groenere, duurzamere stad en zetten we tegelijkertijd haar economische ontwikkeling voort.“
Voor de Brusselse minister van Leefmilieu: "Ik ben blij te zien dat de Haven van Brussel van plan is de begroeide vlotten op het kanaal verder uit te breiden om zo de lokale fauna en flora te stimuleren. We mogen immers geen tijd verspillen om ons natuurlijk erfgoed te bewaren en de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen. Het succes van de eerste fase van dit project toont ook duidelijk dat economische activiteiten op de waterweg en de ontwikkeling van biodiversiteit perfect verenigbaar zijn. Deze begroeide vlotten zijn een van de vele acties die we ondernemen op het kanaal en de Brusselse vijvers om de natuur in Brussel weer tot leven te brengen en de Brusselaars een gezonde en aangename leefomgeving te garanderen.“