De uitstoot van broeikasgassen in het Brussels Gewest is tussen 2005 en 2020 met meer dan 25 % gedaald. Het Brussels Gewest overtreft dus ruimschoots de op federaal niveau afgesproken doelstellingen, namelijk een vermindering met 8,8 % voor die periode.
Dit positieve resultaat - afgezien van de eenmalige factor die verband houdt met COVID-19 in 2020 - verhult echter een zeer uiteenlopende realiteit naargelang de sectoren. De sector van de gebouwen levert de belangrijkste bijdrage aan de vermindering, met name vanwege een lagere verwarmingsbehoefte. Anderzijds neemt de uitstoot van broeikasgassen door het wegvervoer niet af.
Het Brussels Gewest heeft in 2021, onder impuls van Alain Maron, Brussels minister van Klimaattransitie en Leefmilieu, zijn klimaatordonnantie aangenomen en zich daarbij ambitieuze klimaatdoelstellingen gesteld: een vermindering van de broeikasgassen met minstens 40 % tegen 2030 en klimaatneutraliteit tegen 2050. Vandaag geven het Gewest en de Haven van Brussel concrete invulling aan die ordonnantie door de toekomstige uitbater van de containerterminal te vragen zijn milieu-impact tot een minimum te beperken.
Die containerterminal, eigendom van de Haven van Brussel, wordt sinds 2003 uitgebaat door gespecialiseerde ondernemingen waarmee de Haven concessieovereenkomsten afsluit. De huidige overeenkomst loopt af in juli 2023. Na de beslissing in november 2021 om de oppervlakte van deze containerterminal te verdrievoudigen, doet de Haven van Brussel nu een oproep tot kandidaten voor de uitbating en ontwikkeling van de uitbreiding. Die uitbreiding zal het mogelijk maken er logistieke activiteiten met een hoge toegevoegde waarde te ontplooien (etikettering, verpakking, opslag, deconsolidatie van goederen van verschillende leveranciers enz.) en de overslagcapaciteit op te drijven. De toekenning van deze nieuwe concessie gaat gepaard met ongekende duurzaamheidscriteria om de modal shift van de weg naar de waterweg te vergroten en zo de Brusselse uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Deze milieucriteria omvatten:
- de groepering van goederen en de ontwikkeling van stedelijke distributieactiviteiten in partnerschap met alle actoren van de Brusselse logistiek;
- de implementatie van duurzame mobiliteit, met monitoring van de door de terminal gegenereerde vervoersstromen, in het bijzonder het aandeel van stromen met een lage uitstoot;
- het gebruik van hernieuwbare energie voor het vervoer en de gebouwen;
- het behalen van het CO2-neutrale en ecodynamische bedrijfslabel;
- de vermindering van de ondoorlaatbaarheid van de bodem, met name door de aanleg van groene ruimten;
- de uitvoering van een decarbonisatieplan.
In dat plan wordt het decarbonisatietraject uitgetekend dat de uitbater zal volgen voor de volledige site en zijn activiteiten (overslag, logistieke activiteiten met hoge toegevoegde waarde, gebouwen enz.). Dat traject zal gedurende de looptijd van de concessie regelmatig worden geëvalueerd en bijgestuurd. Aangezien de op de markt beschikbare technologieën snel evolueren, is het immers belangrijk dat de terminaluitbater daar voortdurend op inspeelt om zijn activiteiten koolstofvrij te maken.
Wat de groene ruimten betreft, gaat het uitbreidingsproject van de terminal verder dan het Gewestelijk Bestemmingsplan, aangezien het voorziet in de aanleg van een bijkomende groene ruimte van 2.200 m².
Volgens Alain Maron, Brussels minister van Klimaattransitie en Leefmilieu, "is het essentieel om vandaag vooruitgang te boeken in de concrete uitvoering van onze klimaatordonnantie om onze doelstelling van koolstofneutraliteit in 2050 te bereiken. Daarom is de ontwikkeling van duurzame stadslogistiek van essentieel belang om ons gewest koolstofvrij te maken. Met deze nieuwe concessie zetten we een stap in die richting door ondernemingsprojecten te stimuleren die banen en een toekomst voor Brussel creëren.”
Anthony Baert, ondervoorzitter van de Haven van Brussel: "Dit is een zeer ambitieuze keuze in termen van economie, duurzaamheid en mobiliteit. Wij willen dit essentiële instrument voor het goederenvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moderniseren en een nog intensiever gebruik van de binnenvaart mogelijk maken voor de voortdurend groeiende containersector. Deze beslissing heeft ook tot doel de toegevoegde waarde voor het gewest verder te verhogen, zowel wat de werkgelegenheid als wat de milieuwinst betreft.”
Uit de recent gepubliceerde cijfers over het containervervoer in de haven van Brussel blijkt dat de huidige terminal een recordgebruik kent, en dat is goed nieuws. De terminal heeft vandaag zijn verzadigingspunt bereikt (47.000 TEU in 2021) en de uitbreiding ervan is noodzakelijk om de modal shift van containervervoer van de weg naar de waterweg voort te zetten. Een verschuiving die de milieu-impact van deze logistieke stromen aanzienlijk vermindert.
De uitbreiding van de containerterminal houdt een investering van de Haven van Brussel van 6,8 miljoen euro in, met de steun van het Gewest. Het is een van de grote projecten van het masterplan van de Haven van Brussel voor 2040 en een van de sleutelacties van het beheerscontract 2021-2025 tussen de Haven en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.