Antoine Caramalli
Je hebt zeker al de fascinerende glanzende gezichten met een 3D-bril op hun neus opgemerkt. Ze lijken te kijken naar de boten die voorbijvaren op het kanaal. Ze zijn het werk van Antoine Caramalli, een Brusselse kunstenaar die erom bekendstaat dat hij de openbare ruimte gebruikt als achtergrond voor werken die onze verhouding tot de stedelijke omgeving in vraag stellen. Hij vertelde ons over de gezichten in zijn Big Molenbeek Show 2.
Ze gingen akkoord om te poseren voor deze portretten die ik aan het kanaal geïnstalleerd heb. Elke foto van een buurtbewoner werd vervolgens een tekening, afgedrukt op groot formaat, en opgehangen bij het kanaal; De fotosessie vond plaats tijdens de inhuldiging van de nieuwe loopbrug voor het Mima. Ik ben gewend aan dit soort participatieve projecten, die vaak draaien om de manier waarop bewoners zich hun buurt opnieuw kunnen toe-eigenen. Ik probeer ze als kunstenaar een plek te geven die ze niet altijd vinden in de veranderingsprocessen in hun buurt. Waarvan ze hier letterlijk toeschouwers zijn.
Als je de Big Molenbeek Show 2 omschrijft als “de blik van de roerloze bewoners die niet weten wat ze zien als ze kijken naar de voortdurende transformatie die hun buurt ondergaat”, is het moeilijk te zeggen of die blik positief of negatief is.
Geen van beide. Maar het is duidelijk dat de vastgoedprojecten in de buurt zelden rekening houden met het leven of de mening van de bewoners. Die daarom niets anders kunnen doen dan de veranderingen die om hen heen plaatsvinden observeren. Het komt zelden voor dat de bewoners worden geraadpleegd. Mijn project maakt het dus ook mogelijk om een stukje openbare ruimte in te nemen, dit keer uitsluitend voor de bewoners. Het is de emancipatie die we zoeken in deze artistieke projecten, de herovering van de zogenaamde "openbare" ruimte. Allemaal op een leuke manier en met veel kleur, met deze portretten waarin iedereen zich kan herkennen.
Waarom Molenbeek?
Ik ben met dit project begonnen net na de aanslagen. De stad stond toen om de verkeerde redenen in de schijnwerpers, als slachtoffer van veel negatieve vooroordelen. Ik vond het daarom nuttig om de bewoners en hun diversiteit te benadrukken. Aan de andere kant woon en werk ik hier al tien jaar en het is een plek waar ik me goed voel. Ik hou van buurten waar iedereen zijn plan trekt, met veel mensen die uit verschillende culturen komen en waar je veel talen hoort. De mensen daar zijn erg vriendelijk en sympathiek; het buurtleven is superwarm, vooral dankzij de Marokkaanse cultuur die hier erg aanwezig is. Het is er goed wonen.
Over de gentrificatie die zich in Molenbeek voltrekt (en die deel uitmaakt van de verschillende veranderingen die ik noem), ben ik verdeeld: aan de ene kant maakt ze het duidelijk mogelijk om de stedelijke woonomgeving en de levenskwaliteit te verbeteren. Maar op de lange termijn gaat dit ten koste van de huidige bewoners, die worden verdreven en vervangen door andere meer welvarende mensen, omdat de huurprijzen stijgen en onbetaalbaar worden voor lage inkomens.
Wat is de functie van de 3D-brillen die vaak in je werk voorkomen en die de portretten met elkaar verbinden?
Het is een beetje mijn handtekening. Deze bril illustreert onze status als permanente toeschouwer. Niet alleen van de stad en het kanaal zoals in dit project, maar ook in het algemeen, gezien onze ongebreidelde consumptie van schermen. Het is moeilijk geworden om deel te nemen aan de samenleving en de stad. Vaak blijven we simpele passieve waarnemers. Er zit ook een absurde kant aan deze bril, waarmee je in 3D kunt kijken naar een leven dat al 3D is, multidimensionaal.
Dit Molenbeekse project kwam terecht in San Francisco. Hoezo?
Ik werk samen met Radical Playground, een collectief van anonieme kunstenaars die collages maken in de openbare ruimte. Dit jaar gingen ze naar San Francisco, en mijn portretten kwamen in de vorm van tegels of posters terecht in de hele stad, en in het bijzonder op de mythische Golden Gate Bridge. Het was interessant om een link te leggen tussen deze twee plekken en om de gezichten van Molenbeek te laten reizen!
Bekijk de video hieronder, over zijn visie op straatkunst.
